Köpek balıkları ters çevirdiğinizde donuyor

Popular Science Türkçe’ye göre, bu ilginç davranış köpek balıklarında, vatozlarda ve benzerlerinde de görülebiliyor. Tonik hareketsizlik, bu hayvan grubunda baş aşağı durduklarında tetiklenir. Hayvan hareket etmeyi durdurur, kasları rahatlar ve transa geçer gibi bir duruma girer. Bazı bilim insanları, tonik hareketsizliği belirli köpek balığı türlerini güvenli bir şekilde tutmak için bir yöntem olarak kullanmaktadır.

Bu durumun neden meydana geldiği ve deniz yırtıcılarının hayatta kalmasına gerçekten yardımcı olup olmadığı?

‘Donan köpek balığının’ sırrı

Tonik hareketsizliğin asıl nedenleri hala belirsizdir, özellikle de okyanusta. Genellikle yırtıcılara karşı bir savunma mekanizması olduğu varsayılmaktadır. Ancak, köpek balıklarında bu fikri destekleyen kesin kanıtlar bulunmamaktadır ve alternatif hipotezler de mevcuttur.

13 köpek balığı ve vatoz türü ile bir kimera türü test edilerek, nazikçe ters döndürüldüklerinde tonik hareketsizliğe girip girmediği incelenmiştir.

Peki bazı köpek balıklarının neden donduğu?

Üç temel hipotez

  1. Yırtıcılara karşı strateji: “Ölü taklidi yaparak” yenilmeden kaçınma
  2. Üremede rol: Bazı erkek köpek balıkları, çiftleşme sırasında dişileri ters döndürerek tonik hareketsizliğin mücadeleyi azaltabileceği düşünülmektedir
  3. Duyusal aşırı yükleme tepkisi: Yoğun uyarımlar sırasında kapanma tepkisi

Elde edilen veriler, bu açıklamaların hiçbirini desteklemediğini göstermektedir.

Köpek balıklarına saldırıldığında donmalarının faydalı olduğuna dair güçlü kanıtlar bulunmamaktadır. Aslında, katil balinalar gibi modern yırtıcılar, köpek balıklarını ters çevirerek hareketsiz hale getirip besin açısından zengin karaciğerlerini çıkarabilmektedirler.

Üreme hipotezi de yeterince açıklayıcı değildir. Tonik hareketsizlik, cinsiyetler arasında farklılık göstermez ve dişileri zararlı çiftleşme etkinliklerine karşı daha açık hale getirebilir.

Peki duyusal aşırı yükleme görüşü? Test edilmemiş ve doğrulanmamıştır. Bu nedenle, daha basit bir açıklama getiriyoruz. Tonik hareketsizlik, köpek balıklarında evrimsel bir kalıntı olabilir.

Evrimsel bir yük durumu

Evrimsel analizimiz, tonik hareketsizliğin antik köpek balıklarında, vatozlarda ve kimeralarda bulunan atadan kalan bir özellik olan “pleziyomorfik” olduğunu göstermektedir. Ancak, türler evrildikçe, pek çok türün bu davranışı kaybettiği gözlemlenmiştir.

Ayrıca, tonik hareketsizliğin farklı gruplarda en az beş kez bağımsız olarak kaybolduğu bulunmuştur. Bu durum, “Neden?” sorusunu akla getirmektedir.

Bazı durumlarda, donmak aslında bir dezavantaj olabilir. Örneğin, küçük resif köpek balıkları ve dibe yakın vatozlar, karmaşık mercan alanlarında beslenirken veya dinlenirken dar yarıklardan geçebilir. Bu tür ortamlarda gevşemek, onları sıkıştırabilir veya kötü duruma sokabilir. Bu nedenle, bu davranışın bu soy hatlarında avantajlı olabileceği görülmektedir.

Peki tüm bunlar ne anlama geliyor?

Zeki bir hayatta kalma stratejisi olmaktan ziyade, tonik hareketsizlik sadece “evrimsel bir yük” olabilir; eskiden bir amaçla ilgili olabilir, ancak artık seçilime tabi olmayacak kadar zararlı değildir ve bazı türlerde devam eden bir davranıştır.

Doğadaki her özelliğin uygun olmadığını hatırlatan güzel bir örnek. Bazıları sadece tarihten kalan bir tuhaflıktır.

Related Posts

Huawei’den Türkiye pazarına 3 yeni ürün: MatePad 11.5, Pura 80 Serisi ve WiFi X1 Pro

Huawei, Türkiye’de düzenlediği etkinlikte yeni ürünlerini duyurdu. Tanıtılan cihazlar arasında MatePad 11.5 tableti, Pura 80 Serisi akıllı telefonlar ve Wi-Fi 7 destekli WiFi X1 Pro router bulunuyor.

Akıllı gözlüklerin tekrar yükselişi; HTC Vive Eagle tanıtıldı Samsung yeni bir model tanıtacak

HTC Vive Eagle standart bir güneş gözlüğü gibi dursa da kameraya sahip. Öte yandan Samsung’un da 2026 yılında ekran bulunmayan ancak kamera yapısına sahip bir akıllı gözlük tanıtacağı söyleniyor.

5 yıl içinde gelecek en olası 25 yeni meslek

Sizler için yakın gelecekte ortaya çıkma ihtimali olan olası 25 mesleği bir araya getirmeye çalıştık.

“Engelsiz İletişim” adlı projeleriyle TEKNOFEST’te finale kaldılar

Bilecik / Serhat KAYA Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) öğrencilerinden oluşan “Engel Tanımaz” takımı, TEKNOFEST 2025 Engelsiz Yaşam Teknolojileri Yarışmasında büyük bir başarıya imza attı. Üniversiteyi temsilen başvurdukları “Engelsiz …

BYD’den süper otomobil… Fiyat ve süratiyle şaşırttı

BYD’nin markalarından Yangwang iki katına çıkarılmış motor gücüne sahip yeni U9 süper otomobil için başvuruda bulundu.

Alman otomobil devleri için kötü günler

Alman otomotiv sektörünün önde gelen markaları Mercedes-Benz, BMW ve Audi, yılın ikinci çeyreğine geldiğimiz bu dönemde beklenmedik bir kâr düşüşü ile karşı karşıya kaldı. Amerika’nın uyguladığı yeni gümrük tarifeleri ve küresel pazarlardaki yaşanan siyasi gerilimler, otomobil devlerinin finansal tablolarını olumsuz etkileyerek kırmızıya boyadı. Durum böyle olunca akıllara otomobil devleri için kötü günler mi göründü? sorusu geldi.